همه ما گاهي اوقات ممكن است نگران اتفاقات بدي باشيم كه برايمان اتفاق مي افتد. با اين حال، براي افرادي كه طرحواره آسيب پذيري دارند، احساس دائمي تهديدات قريب الوقوع براي ايمني خود را تجربه مي كنند. اين به دليل اين باور است كه جهان مكان خطرناكي است(منبع).

طرحواره آسيب پذيري چيست؟

طرحواره آسيب‌پذيري در روان‌شناسي، كه به طور خاص «طرحواره آسيب‌پذيري در برابر آسيب/بيماري» ناميده مي‌شود، يك طرحواره ناسازگار اوليه است كه با يك باور مداوم و تشديد شده مشخص مي‌شود كه چيزي وحشتناك در حال رخ دادن است و اينكه فرد قادر به پيشگيري، اجتناب يا كنار آمدن با پيامدهاي آن نخواهد بود.

اين طرحواره باعث مي شود كه افراد در ترس دائمي زندگي كنند و اغلب نگران تهديدات بيش از حد در سه حوزه اصلي هستند: پزشكي (به عنوان مثال ترس از بيماري هاي جدي)، عاطفي (مانند ترس از دست دادن كنترل يا فروپاشي ذهني)، و خطرات خارجي (مانند بلاياي طبيعي يا جنايت)(منبع).

اين طرحواره معمولاً در دوران كودكي ايجاد مي‌شود، اغلب به خاطر مراقباني كه بيش از حد محافظ يا مضطرب هستند، از هشدارهاي اغراق‌آميز درباره خطر يا به دنبال تجارب آسيب‌زا مانند بيماري يا از دست دادن در خانواده استفاده مي‌كنند. چنين تربيتي باعث مي شود كه كودك دنيا را مكاني خطرناك و خود را آسيب پذير و درمانده بداند. افراد مبتلا به اين طرحواره براي اطمينان و حمايت شديداً به ديگران وابسته هستند، از مسئوليت پذيري اجتناب مي كنند و ممكن است با احساس انزوا و اضطراب دست و پنجه نرم كنند(منبع).

طرحواره انزواي اجتماعي چيست؟

به طور خلاصه، طرحواره آسيب پذيري شامل ترس عميق از يك فاجعه قريب الوقوع همراه با اعتقاد به ناتواني فرد در مديريت يا زنده ماندن از چنين تهديداتي است كه ريشه در تجربيات اوليه زندگي دارد و با اضطراب و هوشياري مداوم تقويت مي شود(منبع)(منبع)(منبع).

نشانه هاي طرحواره آسيب پذيري

• نگراني مداوم و بيش از حد از اينكه اتفاق وحشتناكي رخ دهد، مانند ترس از بيماري جدي، فروپاشي عاطفي، يا خطرات خارجي مانند جنايت يا بلايا(منبع).
• مشكل در تمركز روي كارهاي روزانه به دليل تمركز مداوم بر تهديدات درك شده.
• اضطراب مزمن كه منجر به ايجاد مشكل در آرامش، اجتناب از فعاليت هاي لذت بخش و انزواي اجتماعي مي شود.
• جستجوي مكرر اطمينان از نزديكان، پزشكان يا اينترنت براي مديريت ترس ها.
• علائم فيزيكي مرتبط با استرس مزمن، مانند مشكل در خوابيدن و مشكلات سلامتي.
• واكنش‌هاي رفتاري در هنگام ايجاد، از جمله اجتناب از موقعيت‌هاي ترسناك، جبران بيش از حد با انجام اقدامات خطرناك، يا تسليم شدن در برابر اضطراب و كناره‌گيري.
• احساس انزوا يا درك نادرست به اين دليل كه ديگران ممكن است شدت ترس خود را درك نكنند.
• افكار مسابقه اي، احساس ترس، و تمايل به فاجعه سازي بدترين سناريوها.
• براي احساس امنيت به ديگران تكيه كنيد كه منجر به تنش در روابط مي شود.

منبع : طرحواره آسيب پذيري