توهم كنترل چيست؟ نگاهي عميق به يكي از رايج‌ترين خطاهاي ذهني انسان
توهم كنترل، كه با نام كنترل وهمي نيز شناخته مي‌شود، توصيف مي‌كند كه چگونه ما باور داريم كنترل بيشتري بر رويدادها نسبت به آنچه در واقع هست، داريم. حتي وقتي چيزي تصادفي و شانسي است، اغلب احساس مي‌كنيم كه مي‌توانيم به نحوي بر آن تأثير بگذاريم(منبع).
چرا فكر مي‌كنيم بيشتر از واقعيت كنترل داريم؟
توهم كنترل يك سوگيري شناختي است كه در آن افراد توانايي خود را براي تأثيرگذاري يا كنترل رويدادها، به ويژه رويدادهايي كه عمدتاً تصادفي يا غيرقابل كنترل هستند، بيش از حد ارزيابي مي‌كنند. اين پديده اولين بار توسط روانشناس الن لانگر نامگذاري شد. افراد اغلب در قبال نتايجي كه ارتباط علّي كمي با آنها دارند يا اصلاً ندارند، احساس مسئوليت مي‌كنند.
دلايل اين توهم عبارتند از:
- افراد فاقد بينش مستقيم در مورد اينكه آيا واقعاً يك رويداد را كنترل مي‌كنند يا خير، هستند و در عوض به قضاوت‌هاي غيرقابل اعتماد تكيه مي‌كنند.
- اين توهم به عنوان يك محافظ عزت نفس عمل مي‌كند و باعث مي‌شود افراد احساس توانايي كنند و اضطراب در مورد تصادفي بودن يا عدم قطعيت را كاهش مي‌دهد.
- دخالت يا تلاش شخصي در يك نتيجه، احساس كنترل را افزايش مي‌دهد، حتي اگر آن تلاش در واقع بر نتايج تأثير نگذارد.
- اين امر به پديده‌هايي مانند خرافات (مثلاً پوشيدن پيراهن شانس با اين باور كه بر نتيجه يك بازي ورزشي تأثير مي‌گذارد) و رفتارهاي پرخطر كمك مي‌كند.
توهم كنترل، راحتي و حس پيش‌بيني‌پذيري را در يك دنياي نامشخص فراهم مي‌كند، اما همچنين مي‌تواند منجر به اعتماد به نفس بيش از حد و تصميم‌گيري ضعيف شود، زماني كه واقعيت با كنترل درك شده در تضاد باشد.
در مجموع، اين يكي از چندين توهم مثبت است – تحريف‌هاي شناختي كه اگرچه نادرست هستند، اما به حفظ سلامت روان و انگيزه كمك مي‌كنند(منبع)(منبع)(منبع)(منبع).
منبع : توهم كنترل چيست؟ نگاهي عميق به يكي از رايج‌ترين خطاهاي ذهني انسان
توهم كنترل، كه با نام كنترل وهمي نيز شناخته مي‌شود، توصيف مي‌كند كه چگونه ما باور داريم كنترل بيشتري بر رويدادها نسبت به آنچه در واقع هست، داريم. حتي وقتي چيزي تصادفي و شانسي است، اغلب احساس مي‌كنيم كه مي‌توانيم به نحوي بر آن تأثير بگذاريم(منبع).
چرا فكر مي‌كنيم بيشتر از واقعيت كنترل داريم؟
توهم كنترل يك سوگيري شناختي است كه در آن افراد توانايي خود را براي تأثيرگذاري يا كنترل رويدادها، به ويژه رويدادهايي كه عمدتاً تصادفي يا غيرقابل كنترل هستند، بيش از حد ارزيابي مي‌كنند. اين پديده اولين بار توسط روانشناس الن لانگر نامگذاري شد. افراد اغلب در قبال نتايجي كه ارتباط علّي كمي با آنها دارند يا اصلاً ندارند، احساس مسئوليت مي‌كنند.
دلايل اين توهم عبارتند از:
- افراد فاقد بينش مستقيم در مورد اينكه آيا واقعاً يك رويداد را كنترل مي‌كنند يا خير، هستند و در عوض به قضاوت‌هاي غيرقابل اعتماد تكيه مي‌كنند.
- اين توهم به عنوان يك محافظ عزت نفس عمل مي‌كند و باعث مي‌شود افراد احساس توانايي كنند و اضطراب در مورد تصادفي بودن يا عدم قطعيت را كاهش مي‌دهد.
- دخالت يا تلاش شخصي در يك نتيجه، احساس كنترل را افزايش مي‌دهد، حتي اگر آن تلاش در واقع بر نتايج تأثير نگذارد.
- اين امر به پديده‌هايي مانند خرافات (مثلاً پوشيدن پيراهن شانس با اين باور كه بر نتيجه يك بازي ورزشي تأثير مي‌گذارد) و رفتارهاي پرخطر كمك مي‌كند.
توهم كنترل، راحتي و حس پيش‌بيني‌پذيري را در يك دنياي نامشخص فراهم مي‌كند، اما همچنين مي‌تواند منجر به اعتماد به نفس بيش از حد و تصميم‌گيري ضعيف شود، زماني كه واقعيت با كنترل درك شده در تضاد باشد.
در مجموع، اين يكي از چندين توهم مثبت است – تحريف‌هاي شناختي كه اگرچه نادرست هستند، اما به حفظ سلامت روان و انگيزه كمك مي‌كنند(منبع)(منبع)(منبع)(منبع).
منبع : توهم كنترل چيست؟ نگاهي عميق به يكي از رايج‌ترين خطاهاي ذهني انسان
برچسب: ،